Taśmy LED o wysokim CRI: gdzie mają największy sens i jak je zasilać

CRI (Ra) opisuje, jak wiernie światło oddaje kolory względem odniesienia; wartości ≥90 są zalecane tam, gdzie liczy się naturalny wygląd barw – nad blatem kuchennym, przy lustrze czy w strefach ekspozycyjnych. Uzupełniająco warto sprawdzić TM-30: Rf (fidelity) i Rg (gamut) – dla zastosowań domowych celuj w Rf ≥ 90 i Rg 95–105, by kolory nie wyglądały ani spłaszczone, ani przesycone.

Znaczenie ma także jednorodność barwy: SDCM ≤ 3 pozwala uniknąć „łat” kolorystycznych między odcinkami. Pamiętaj, że CRI jest niezależny od barwy CCT – ciepłe 2700–3000 K lepiej podkreśla drewno i tkaniny w salonie, neutralne 3500–4000 K wspiera pracę w kuchni.

Największy efekt wysoki CRI daje tam, gdzie oglądamy detale z bliska: blat kuchenny (oświetlenie podszafkowe), lustro w łazience, półki i regały, nisze TV. W kuchni postaw na linię światła pod szafkami i ewentualnie w cokołach; w łazience – pionowe światło po bokach lustra; w salonie – akcenty, które „ożywiają” kolory książek i tkanin.

Praktyczna rada: 700–1200 lm/m wystarcza do oświetlenia zadaniowego blatu; do akcentów wystarczy 300–600 lm/m. W łazience zwróć uwagę na klasę szczelności (IP44/54/65 zależnie od strefy).

Parametry krytyczne: strumień [lm/m], skuteczność [lm/W], gęstość diod [LED/m] dla ciągłości światła, CCT (np. 2700/3000/4000 K), CRI ≥ 90, TM-30 Rf/Rg oraz SDCM ≤ 3. Do bardzo jednolitej linii bez kropek wybierz gęstość ≥ 120 LED/m lub taśmę COB.

Jeśli chcesz elastyczności nastroju, rozważ CCT tunable (DW) z zakresem 2700–6500 K – wymaga to odpowiedniego sterownika, ale pozwala dopasować sceny do pory dnia.

Taśmy to zazwyczaj źródła stałonapięciowe 12/24 V DC. Zasilanie długich odcinków prowadź równolegle, z wtryskiem zasilania co 2–5 m (zależnie od przekroju przewodów i mocy taśmy), aby uniknąć spadków napięcia i różnic jasności.

Przykład: 10 m taśmy 24 V o mocy 12 W/m = 120 W łącznie – rozbij na dwa odcinki po 5 m z zasilaniem z obu końców lub z dwóch stron teownika/profilu. Unikaj szeregu dłuższego niż sekcje producenta (zwykle 5 m dla 24 V, 2–5 m dla 12 V).

Przekroje przewodów dobierz do prądu (I = P/U); dla 120 W przy 24 V prąd ≈ 5 A – zastosuj przewody min. 2×1,0–1,5 mm² przy krótkich dystansach, grubiej dla dłuższych tras.

Sumuj moc wszystkich metrów (W/m × m) i dodaj 20–30% zapasu, by zasilacz nie pracował na granicy. Dla stref mokrych wybierz IP44–IP67 zależnie od miejsca montażu; w zabudowie meblowej stawiaj na zasilacze o niskiej temperaturze pracy i z zabezpieczeniami (OVP/OTP/OCP).

Jeśli planujesz ściemnianie, upewnij się, że zasilacz i sterownik są kompatybilne (np. zasilacz stałonapięciowy + sterownik PWM 12/24 V lub zasilacz ściemnialny 0–10 V/DALI + odpowiedni kontroler).

Najczęściej stosuje się sterowniki PWM (12/24 V) – dają płynne ściemnianie bez zmiany barwy. Przy integracji ze ściennym ściemniaczem sieciowym szukaj rozwiązań zgodnych z Triac/Trailing Edge lub z 0–10 V/DALI w instalacjach inteligentnych.

Unikaj mieszania systemów (np. ściemniacz sieciowy → zasilacz nieszczegółowy → sterownik PWM), bo prowadzi to do migotania lub skrócenia żywotności. Dla taśm CCT/RGB wymagane są odpowiednie, wielokanałowe sterowniki.

Profil aluminiowy poprawia odprowadzanie ciepła, co stabilizuje strumień i barwę oraz wydłuża żywotność. Dyfuzor mleczny redukuje efekt „kropek”, szczególnie przy gęstości < 120 LED/m.

Taśmę klej do czystej, odtłuszczonej powierzchni, dociągaj taśmę bez nadmiernego zginania (min. promień gięcia wg producenta). Zwracaj uwagę na SDCM – łącz w jednym obwodzie odcinki z tej samej partii.

Najczęstsze potknięcia: zasilacz bez zapasu mocy, zbyt długie odcinki bez wtrysku, brak profilu (przegrzewanie), mieszanie CCT w jednym pomieszczeniu, niezgodny system ściemniania, pomijanie klasy IP w łazience. Stwórz checklistę inwestora i weryfikuj ją przed montażem.

Nota ekspercka: Parametry taśmy (CRI/TM-30/SDCM) i dobór zasilania zależą od konkretnej długości, mocy [W/m] i trasy przewodów. Zawsze przelicz prąd i spadki napięcia oraz zaplanuj wtrysk zasilania i przekroje przewodów pod realny układ mebli/wnętrza.